Μία αναδρομή της «πονεμένης» ιστορίας που ακούει στο όνομα Παιγνιομηχανήματα-VLTs στην Ελλάδα. Αφορμή, η πρόσφατη απόφαση-κόλαφος της Κομισιόν, η οποία με σχετική της επιστολή ζητάει ουσιαστικά να μην προχωρήσει το σχέδιο του ΟΠΑΠ για τη δημιουργία «μικρών καζίνων» σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, κάνει η εφημερίδα ΕΘΝΟΣ στο ακόλουθο αναλυτικότατο άρθρο, που υπογράφει ο Κώστας Νικολαϊδης:
“Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο νέος κανονισμός -ο οποίος υιοθετήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2016- δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή νομοθεσία όσον αφορά στην προστασία των παικτών και ζητάει από την ελληνική κυβέρνηση να μην εφαρμοστεί καθώς ανακαλεί όλη την πρόοδο που είχε επιτευχθεί με τις προηγούμενες αποφάσεις.
Παράλληλα, τίθεται έμμεσα θέμα ακόμη και για άρση μονοπωλίου στον επίγειο τζόγο σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Με τη συγκεκριμένη επιστολή, η ΕΕ ζητά από την κυβέρνηση αφενός να παράσχει περαιτέρω πληροφόρηση σε σχέση με τις αλλαγές στο νομικό πλαίσιο για τα οn line τυχερά παιχνίδια, αφετέρου να προχωρήσει άμεσα σε αναθέωρηση του κανονισμού λειτουργίας για τα VLTs απέχοντας από την εφαρμογή του.
«Κόλαφος»
Η επιστολή υπογράφεται από τον αρμόδιο διευθυντή Χάμπερτ Γκαμπς και εκτός της γενικής γραμματέως Οικονομικής Πολιτικής, Ελενας Παπαδοπούλου, στην οποία απευθύνεται, κοινοποιείται σε σύμβουλο του υπουργού Οικονομικών και στον πρόεδρο της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ), Ευάγγελο Καραγρηγορίου.
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο ως… κεραυνός εν αιθρία δεν έπεσε η επιστολή-«κόλαφος» της αρμόδιας διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην ελληνική κυβέρνηση για την απόφαση της ΕΕΕΠ της 25ης Οκτωβρίου που άνοιγε τον δρόμο να γεμίσει η χώρα με μικρά καζίνα χωρίς κανέναν περιορισμό απόστασης και καμιά μέριμνα προστασίας των παικτών. Και με έναν κανονισμό που είχε προκαλέσει αλγεινή εντύπωση στους γνώστες του χώρου, αντιδράσεις βουλευτών της αντιπολίτευσης, σιωπηρή ενόχληση πολλών βουλευτών της συμπολίτευσης και αναστάτωση στις Βρυξέλλες. Και αυτό γιατί πολλοί είχαν προβλέψει την αντίδραση της Κομισιόν, όχι όμως τόσο γρήγορη για τα αντανακλαστικά της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και τόσο έντονη στο ύφος της.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή ξετυλίγοντας το χρονικό των επιστολών μεταξύ ελληνικών κυβερνήσεων και Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στις 2 Δεκεμβρίου 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά από την ελληνική κυβέρνηση πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία γύρω από τον τζόγο στο πλαίσιο της παραβίασης (infringement) 2007/4094 κατά του μονοπωλίου της ΟΠΑΠ Α.Ε. αλλά και του Ελληνικού Δημοσίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με την τελευταία απόφαση οι παίκτες είναι «ελεύθεροι» να χάσουν όσα χρήματα θέλουν, ενώ δεν μπαίνει κανένα όριο στην απόσταση που πρέπει να χωρίζει το ένα κατάστημα με τις παιχνιδομηχανές από το άλλο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με την τελευταία απόφαση οι παίκτες είναι «ελεύθεροι» να χάσουν όσα χρήματα θέλουν, ενώ δεν μπαίνει κανένα όριο στην απόσταση που πρέπει να χωρίζει το ένα κατάστημα με τις παι
Στις 20 Ιανουαρίου 2015 η ελληνική κυβέρνηση απαντά δίνοντας πληροφορίες αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας της αρμόδιας αρχής ελέγχου της ΕΕΕΠ τους όρους και τις προϋποθέσεις με τις οποίες δίνει άδειες για το διαδικτυακό στοίχημα καθώς και τις υποχρεώσεις, δεσμεύσεις και περιορισμούς των παρόχων.
Τον Μάρτιο του 2015 ο υπουργός Οικονομικών ανακοινώνει την πρόθεσή του να αντικαταστήσει το σύστημα των προσωρινών αδειών στο Διαδίκτυο με μια μόνιμη τελική ρύθμιση αδειοδότησης, σχέδιο το οποίο δεν υλοποιείται λόγω της προκήρυξης των εκλογών του Σεπτεμβρίου.
Ο Αλμούνια
Τον Ιανουάριο του 2016 η ελληνική κυβέρνηση επαναδιατυπώνει την πρόθεσή της να προχωρήσει σε τελική ρύθμιση για το διαδικτυακό στοίχημα. Στις 21 Μαρτίου 2016 ο αρμόδιος επίτροπος Χοακίν Αλμούνια στέλνει νέα επιστολή στη γενική γραμματέα του υπουργείου κ. Παπαδοπούλου στην οποία καλωσορίζει την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε ρύθμιση, αναφέροντας ότι είναι και μια ευκαιρία να ξεκαθαριστεί και το ζήτημα των διεκδικήσεων της ΟΠΑΠ Α.Ε. περί μονοπωλιακού δικαιώματος και στο Διαδίκτυο, θέση την οποία η ελληνική κυβέρνηση αλλά και η αρμόδια διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν απορρίψει.
Το καλοκαίρι του 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανέρχεται θέτοντας πέντε ερωτήματα στην ελληνική κυβέρνηση αναφορικά με την αδειοδότηση για το διαδικτυακό στοίχημα, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες της ΕΕΕΠ, την αποκλειστικότητα του δικαιώματος διεξαγωγής παιγνίων στο Δημόσιο, αλλαγές στον νόμο 4002/2011 και, τέλος, στην αξιολόγηση για την αποτελεσματικότητα των περιορισμών για την προστασία του κοινωνικού συνόλου από τα VLTs.
Η ελληνική κυβέρνηση, σε απάντησή της τον Αύγουστο του 2016, που έχει στη διάθεσή του και αποκαλύπτει το «Εθνος», δεσμεύεται ότι θα κοινοποιήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς αξιολόγηση και συμβατότητα προς το δίκαιο της ΕΕ το αργότερο μέχρι 30 Σεπτεμβρίου σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων για τη ρύθμιση της αγοράς παιγνίων και τη διαδικασία χορήγησης οριστικών αδειών στο Διαδίκτυο.
Ταυτόχρονα ειδικά για το θέμα των VLTs στην επιστολή του το υπουργείο αναφέρεται στα οφέλη από το περιοριστικό πλαίσιο που έθεσε ο κανονισμός Στεργιώτη, κάνοντας λόγο ότι «το ελληνικό Δημόσιο οφείλει να θεσπίσει και να εφαρμόσει συνεπή περιοριστική πολιτική ως προς την άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας και προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται οι αποφάσεις της ΕΕΕΠ, κυρίως δε η δεύτερη και πλέον πρόσφατη εξ αυτών (σ.σ. ο κανονισμός Στεργιώτη)».
Τα γεγονότα όμως πήραν άλλη τροπή καθώς αφενός ουδέποτε υλοποιήθηκε η δέσμευση για κατάθεση νομοσχεδίου στη Βουλή αφετέρου οι πιέσεις από πλευράς ΟΠΑΠ οδήγησαν στην εκπαραθύρωση Στεργιώτη από την ΕΕΕΠ, με αποκορύφωμα την έκδοση την 25η Οκτωβρίου νέου κανονισμού από πλευράς ΕΕΕΠ ο οποίος ανέτρεψε όλους τους μέχρι τότε περιορισμούς υιοθετώντας πλήρως τις πλέον προκεχωρημένες θέσεις της ΟΠΑΠ Α.Ε.
Οπως ήταν φυσικό η στροφή αυτή των 180 μοιρών προκάλεσε πολλές αντιδράσεις που έφτασαν μέχρι τη Βουλή, όπου τέθηκαν και ζητήματα ακόμη και ύπαρξης συναλλαγής. Οι εξελίξεις δεν άργησαν να φθάσουν στις Βρυξέλλες. Ετσι ήρθε η επιστολή της 22ας Δεκεμβρίου η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ καλεί την ελληνική κυβέρνηση να παγώσει την εφαρμογή του νέου κανονισμού αλλά και να ενημερώσει σχετικά με την καθυστέρηση τελικής ρύθμισης για το διαδικτυακό στοίχημα. Κοινοποίησε μάλιστα την επιστολή και στον νέο Πρόεδρο της ΕΕΕΠ, κ. Καραγρηγορίου.
Η αντίδραση της ΕΕΕΠ θύμισε λίγο τα περί χαμηλόβαθμων αξιωματούχων των Βρυξελλών που όλοι γνωρίζουμε πού κατέληξαν. Προσπάθησε να υποβαθμίσει το ζήτημα του νέου κανονισμού κάνοντας λόγο ότι θα ενημερώσει και θα παράσχει στοιχεία, χωρίς όμως να κάνει καμιά αναφορά στα περί αναστολής εφαρμογής του κανονισμού που απαίτησαν οι Βρυξέλλες.
Ταυτόχρονα, εύλογα ερωτήματα προκύπτουν συγκριτικά με το πότε είχε δίκιο η ελληνική κυβέρνηση. Στην επιστολή της το καλοκαίρι που ανέλυε ενδελεχώς τα βήματα προστασίας του παικτικού κοινού ή τώρα που κάνει λόγο για επιστημονικές μελέτες και διεθνείς πρακτικές μέσω της ΕΕΕΠ;
Είναι πάντως σημαντικό να τονιστεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπενθυμίζει μετά από καιρό ότι η νομοθεσία για τα VLTs εξετάζεται όπως και όλη η ελληνική νομοθεσία στο πλαίσιο της παραβίασης (infringement) 2007/4094 κατά του μονοπωλίου της ΟΠΑΠ Α.Ε. και κατά του ελληνικού Δημοσίου!
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα τεθεί ξανά το θέμα σε πρώτη συζήτηση κατά πόσο το μονοπώλιο της ΟΠΑΠ Α.Ε. εξυπηρετεί την προστασία του καταναλωτή από την επικινδυνότητα των τυχερών παιγνίων που είναι άλλωστε και ο μόνος λόγος που γίνεται αυτή η εξαίρεση, δηλαδή ύπαρξη μονοπωλίου στο επίγειο στοίχημα έναντι ανοιχτής και ελεγχόμενης αγοράς που είναι και η κεντρική γραμμή της ΕΕ. Υψηλόβαθμα στελέχη της Επιτροπής σημείωναν με νόημα ότι το μονοπώλιο αποτελεί εξαίρεση η οποία θα πρέπει πάντα να δικαιολογείται.
Τι αναφέρει η επιστολή
Ο διευθυντής Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χάμπερτ Γκαμπς αναφέρει ότι τα μέτρα για τα VLTs που είχαν υιοθετηθεί με τις αποφάσεις 143/2 και 158/2, τον Φεβρουάριο και τον Ιούνιο 2015, σε σχέση με τη συμμετοχή στα VLTs ήταν βελτιωμένα όσον αφορά την προστασία των παικτών, καθώς είχαν περιοριστεί οι δυνητικές απώλειές τους, υπήρχε προσδιορισμένος χρόνος συμμετοχής τους, είχε μειωθεί το ύψος των κερδών τους και είχαν καθοριστεί ελάχιστα όρια απόστασης του ενός μαγαζιού με φρουτάκια από το άλλο. «Σε αντίθεση, η απόφαση 225/2» αναφέρεται στην επιστολή, «ανακαλεί όλη την πρόοδο που είχε γίνει με τις προηγούμενες αποφάσεις».
Στην επιστολή, η αρμόδια διεύθυνση της ΕΕ παραθέτει ειδικό πίνακα στον οποίο συγκρίνονται οι διαφορές μεταξύ των τριών διαφορετικών αποφάσεων της ΕΕΕΠ (Φεβρουαρίου και Ιουνίου 2015 και Οκτωβρίου 2016) όπου φαίνεται πως με την τελευταία απόφαση δεν υπάρχει όριο ημερήσιων οικονομικών απωλειών, όπως και απωλειών κάθε φορά που ο παίκτης στέκεται μπροστά στο VLT, δεν υπάρχει ανώτατο χρονικό όριο που μπορεί να παίξει κ.ά.
Η επιστολή καταλήγει με την επισήμανση ότι η τελευταία απόφαση περιλαμβάνει τροποποιήσεις που αποσυνθέτουν την πρόοδο που είχε σημειωθεί με τις αποφάσεις του 2015 για τους όρους προστασίας των παικτών και γι” αυτό καλεί τις ελληνικές αρχές να μην εφαρμόσουν την απόφαση 225/5 της 26ης Οκτωβρίου 2016.
Προπομπός αποφάσεων
Το 2007 η κατάργηση του μονοπωλίου απετράπη την τελευταία στιγμή, εντούτοις παραμένει ανοιχτό το ζήτημα καθώς αν η Επιτροπή κρίνει ότι οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν τότε το ελληνικό Δημόσιο και η ΟΠΑΠ Α.Ε. παραβιάζονται από τον νέο κανονισμό των VLTs, η επιστολή μπορεί απλά να αποδειχθεί προπομπός επανεκκίνησης των διαδικασιών περί παραβίασης.”