Την έκταση του φαινομένου της χειραγώγησης αγώνων αλλά και την ανάγκη για άμεση αντιμετώπισή του, καταδεικνύουν τα αποτελέσματα ερευνητικού προγράμματος για την καταπολέμηση χειραγώγησης αγώνων σε όλα τα αθλήματα, του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) του ΑΠΘ, σύμφωνα με τα οποία το 85,3% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι συμμετείχε ή πίστευε ότι ίσως είχε συμμετάσχει σε χειραγωγημένο αγώνα κάποια στιγμή στην καριέρα του.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «FIX the FIXING» (το οποίο συντονίζει το ΤΕΦΑΑ), με τη συμμετοχή 607 ατόμων από τον χώρο του αθλητισμού -κυρίως από 3 χώρες (Ελλάδα, Κύπρο και Αυστρία), με μέσο όρο ηλικίας 23,8 έτη και στην πλειοψηφία τους άνδρες (494 άτομα).
Μεταξύ άλλων σύμφωνα με το “realoraiokastro.gr”, έδειξε ότι το 34,7% των αθλητών πίστευε ότι πολλοί αγώνες στην κατηγορία τους είναι χειραγωγημένοι και αυτό συνέβαινε τουλάχιστον 2 με 5 φορές σε μία αγωνιστική χρονιά, ενώ οι αθλητές επισήμαναν ότι ένα παιχνίδι είναι πιο συνηθισμένο να χειραγωγηθεί από τους παράγοντες της ομάδας (40,2%) και λιγότερο από τους αθλητές (27,7%).
Βάσει των ίδιων στοιχείων, το 20% των ερωτηθέντων αθλητών ήταν ενήμεροι για χειραγωγημένο παιχνίδι στην ομάδα τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ το ποσοστό αυτό αυξανόταν σε 38%, όταν οι αθλητές αναφέρονταν σε άλλες ομάδες. Το δε 20% δήλωσε πως θα δεχόταν να χειραγωγήσει ένα παιχνίδι με τους συμπαίκτες του για να αυξήσει το εισόδημά του, ενώ αυτό που θα απέτρεπε τους αθλητές να καταγγείλουν ένα περιστατικό χειραγώγησης είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στις αρχές.
«Οι περισσότεροι αθλητές του δείγματος είχαν κάποια εμπειρία στο παρελθόν με κάποιο παιχνίδι που πίστευαν ότι ήταν χειραγωγημένο, ενώ κάποιοι ήταν και γνώστες της κατάστασης. Το πιο σημαντικό είναι ότι γνώριζαν πως κάποιο παιχνίδι, είτε της δικής τους ομάδας είτε της κατηγορίας στην οποία συμμετείχαν, ήταν χειραγωγημένο. Αυτό δείχνει σε μεγάλο βαθμό και την έκταση του φαινομένου» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επιστημονικός υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος «FIX the FIXING», επίκουρος καθηγητής του ΤΕΦΑΑ του ΑΠΘ, Βασίλης Μπαρκούκης.
«Στην εργασία αυτή θέλαμε να βρούμε ποιες είναι οι ψυχολογικές διαδικασίες, οι οποίες συνδέονται στη διαδικασία λήψης απόφασης για να εμπλακεί ένας αθλητής σ’ όλο αυτό και παράλληλα να δούμε και κάποια δημογραφικά χαρακτηριστικά. Σε ό,τι αφορά τον ψυχολογικό παράγοντα είδαμε ότι κάποιες μεταβλητές, όπως οι στόχοι επίτευξης ή η ηθική αποδέσμευση είναι πολύ σημαντικοί και επηρεάζουν τη διαδικασία αυτή. Δηλαδή, τα άτομα τα οποία θέλουν με κάθε τρόπο να κερδίζουν και τα άτομα, τα οποία προσπαθούν να δικαιολογούν τις πράξεις που κάνουν, είναι εκείνα τα οποία είναι πιο επιρρεπή στο να εμπλακούν σε μια τέτοια συμπεριφορά» εξήγησε ο κ. Μπαρκούκης, αναλύοντας κάποια από τα αποτελέσματα της έρευνας.
Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που, όπως έδειξε η έρευνα, κάνει τους αθλητές επιρρεπείς σε τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι η οικονομική κατάσταση. «Μας είπαν ότι όταν δεν υπάρχει κάποια τακτική πληρωμή των αθλητών, όταν αθετούνται τα συμβόλαια με τις ομάδες, τότε είναι πιο επιρρεπείς να μπουν σε μια τέτοια διαδικασία γιατί με τον τρόπο αυτό προσπαθούν να καλύψουν τα χρήματα που δεν παίρνουν από τις ομάδες τους» επισήμανε ο κ. Μπαρκούκης.
Η έρευνα αυτή, σύμφωνα με τον ίδιο, αποτελεί ένα πρώτο στάδιο για να βρεθούν τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου. «Είναι πολύ καλή η καταγραφή του φαινομένου και η κατανόηση των αιτιών που σχετίζονται με τη συμπεριφορά αυτή αλλά για εμάς το μεγάλο διακύβευμα είναι πώς θα βρούμε τρόπους του προγράμματος» σημείωσε.
Στο πλαίσιο αυτό, στη δεύτερη φάση του προγράμματος, μια διεθνής ομάδα ειδικών επιστημόνων στη μελέτη της χειραγώγησης αγώνων στο πλαίσιο του προγράμματος «FIX the FIXING» θα δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό μέσο ενημέρωσης, πρόληψης και καταπολέμησης της χειραγώγησης αγώνων, που θα μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί και να χρησιμοποιηθεί από τους ενδιαφερόμενους φορείς (εκπαιδευτικούς, προπονητές, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής), τόσο εντός όσο και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
«Το να μελετάμε απλώς ένα φαινόμενο δεν λέει και πολλά πράγματα. Θα πρέπει να βρεθούν λύσεις» τόνισε ο κ. Μπαρκούκης.
Το πρόγραμμα «FIX the FIXING», που θα ολοκληρωθεί το 2018, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συντονίζεται από το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) του ΑΠΘ. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν το Queen’s University από το Ηνωμένο Βασίλειο, το University of Limerick από την Ιρλανδία, το Play Fair Code της Αυστρίας, το IRIS της Γαλλίας, ο Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού, ο Kώδικας Ευ Αγωνίζεσθαι (KEA) της Ελλάδας, το International Council for Coaching Excellence (ICCE) και το International Centre for Sport Security (ICSS).