“Φρένο” στην πτώση της αγοράς των καζίνο μπήκε το 2017, έπειτα από μια παρατεταμένη καθίζηση που ξεκίνησε το 2008. Σύμφωνα με τα συγκεντρωμένα στοιχεία από τις επιχειρήσεις καζίνο που λειτουργούν στην Ελλάδα, το 2017 ο συνολικός στοιχηματισμός (total drop) διαμορφώθηκε στο 1,58 δισ.ευρώ, έναντι 1,57 δισ.ευρώ το 2016. Αντίστοιχα, το συνολικό μεικτό κέρδος – GGR (total win), εμφάνισε μικρή υποχώρηση (-3,5%) και διαμορφώθηκε στα 253,5 εκατ.ευρώ, έναντι 262,7 εκατ.ευρώ το 2016.
Πρόκειται για ένα ακόμη σημάδι σταθεροποίησης της αγοράς που έχει υποστεί τις μεγαλύτερες απώλειες από το σύνολο του κλάδου των τυχερών παιχνιδιών στη χώρα τη τελευταία δεκαετία. Το GGR της αγοράς των καζίνο (επί του οποίου αποδίδονται ημερησίως οι φόροι δημοσίου και δήμων, με το υπόλοιπο μετά την αφαίρεση να είναι το καθαρό έσοδο της επιχείρησης) από τα 744 εκατ. ευρώ το 2008, έφτασε τα 262,7 εκατ. ευρώ το 2016, σημειώνοντας πτώση 65%.
Η πτώση αυτή επέφερε σημαντικό πλήγμα στην κερδοφορία των επιχειρήσεων και είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σημαντικές οφειλές προς εργαζομένους, προμηθευτές κλπ. Ανάλογη πτωτική πορεία είχαν τα έσοδα του Δημοσίου από τη συμμετοχή στα μεικτά κέρδη κάθε επιχείρησης, που διαμορφώνονται από 22% έως 35% ανά καζίνο. Μέσω του νέου θεσμικού πλαισίου που πρόσφατα ψηφίστηκε από τη Βουλή επιχειρείται η αναδιάταξη του κλάδου (μεταξύ άλλων μέσω χορήγησης νέων αδειών και μείωσης της φορολογίας) και η ενίσχυση των εσόδων του Δημοσίου. Παράλληλα, παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι μέσω των νέων διατάξεων θα επιχειρηθεί ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ των υφιστάμενων, υγιών οικονομικά, “παικτών” από τους μη υγιείς και ενδεχομένως μη βιώσιμους, ώστε να εξυγιανθεί η αγορά και να εισέλθουν νέοι επενδυτές.
Οι επιδόσεις που εμφάνισαν τα ελληνικά καζίνο το 2017 πιστοποιούν ότι υπάρχουν ξεκάθαρα δύο ταχύτητες στην αγορά. Leader, για άλλη μια χρονιά, ήταν το Καζίνο Πάρνηθας. Πέρυσι στο Mont Parnes πραγματοποιήθηκε στοιχηματισμός 523 εκατ.ευρώ (αμετάβλητος έναντι του 20016), ενώ τα μεικτά κέρδη ανήλθαν στα 82,4 εκατ.ευρώ, έναντι 85,6 εκατ.ευρώ (-3,7%).
Υπενθυμίζεται, όπως έγραψε το Capital.gr., ότι στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικό Καζίνο Πάρνηθας Α.Ε. συμμετοχή απέκτησε θυγατρική της Intralot, σηματοδοτώντας την σύμπραξη του ομίλου Κόκκαλη με τον όμιλο Λασκαρίδη (Regency – καζίνο Πάρνηθας και Θεσσαλονίκης) με στόχο να διερευνηθούν οι προοπτικές στον συγκεκριμένο κλάδο.
Ακολούθησε το Καζίνο Θεσσαλονίκης με στοιχηματισμό (total drop) 457,3 εκατ.ευρώ (-1% έναντι του 2016) και μεικτά κέρδη (total win) 70 εκατ.ευρώ (έναντι 72 εκατ.ευρώ το 2016). Το Καζίνο Λουτρακίου εμφάνισε στοιχηματισμό 373,2 εκατ.ευρώ (αμετάβλητος έναντι του 2016) και GGR 54,8 εκατ.ευρώ, έναντι 57 εκατ.ευρώ (-3,8%). Το Καζίνο Ρόδου ήταν αυτό που έκλεισε τη χρονιά με θετικό πρόσημο και στοιχηματισμό 98 εκατ.ευρώ (+6) και μεικτά κέρδη 20,3 εκατ.ευρώ (+2%). Θετικό πρόσημο είχε και το Καζίνο Αιγαίου (Σύρος) με αύξηση 10,2% στο στοιχηματισμό (στα 7,5 εκατ.ευρώ, έναντι 6,8 εκατ.ευρώ) και 7% στα μεικτά κέρδη (1,55 εκατ.,έναντι 1,45 εκατ. ).
Αντίθετα, το Καζίνο Ρίο εμφάνισε μειωμένο στοιχηματισμό κατά 6,85% (στα 46,3 εκατ., έναντι 49,7 εκατ.ευρω) και τη μεγαλύτερη μείωση, 14,6%, στο GGR που διαμορφώθηκε στα 9,9 εκατ.ευρώ, έναντι 11,6 εκατ.ευρώ., κυρίως λόγω της αναστολής των εργασιών του στο πλαίσιο των κινητοποιήσεων των εργαζομένων τους προηγούμενους μήνες για τη διεκδίκηση δεδουλευμένων. Μειωμένα ήταν και τα μεγέθη του Καζίνο Θράκης, όπου και εκεί υπήρξαν κινητοποιήσεις των εργαζομένων για καθυστερήσεις στην πληρωμή μισθών, ενώ στην Κέρκυρα υπήρξε αύξηση του στοιχηματισμού (+11%) και μείωση του GGR (-2%). Σημειώνεται ότι τα καζίνο Ρίο, Ξάνθης και Κέρκυρας ελέγχονται από την Theros International Gaming.
Εξελίξεις με Ελληνικό, Πάρνηθα και Λουτράκι
Η εικόνα αυτή αποτυπώνεται σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών στον κλάδο. Το νέο θεσμικό πλαίσιο για τα καζίνο που ψηφίστηκε από τη Βουλή φέρνει μεγάλες αλλαγές στη λειτουργία, την αδειοδότηση και τη φορολόγηση, ενώ επίκειται η μετεγκατάσταση του Καζίνο Πάρνηθας και, εντός του 2018, η προκήρυξη του διαγωνισμού για τη λειτουργία καζίνο στο Ελληνικό.
Στο project του ομίλου Λασκαρίδη για τη μετεγκατάσταση του Mont Parnes και τη δημιουργία ενός casino entertainment complex σε περιοχή του νομού Αττικής, αλλά και ευρύτερα για τη διερεύνηση ευκαιριών στον κλάδο, μετέχει πλέον και επιχειρηματικά ο όμιλος Κόκκαλη. Θα είναι ένα από τα νέα καζίνο που θα λειτουργήσουν στην Αττική, μαζί το Ελληνικό.
Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι, ανεξαρτήτως όσων προβλέπονται στα προαπαιτούμενα, απαιτούνται προσεκτικά βήματα στο σχεδιασμό για τη αδειοδότηση του Ελληνικού προκειμένου η διαγωνιστική διαδικασία να μην βρεθεί αντιμέτωπη με παραλείψεις που μπορούν να προκαλέσουν καθυστερήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρουν ότι “σε τέτοια θέματα δεν υπάρχει fast track”, εκτιμώντας ότι ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα προβλέπει την δημοσιοποίηση της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων εντός εξαμήνου από σήμερα. Θα πρέπει προηγούμενως να προσληφθούν φυσικά οι σύμβουλοι που θα “τρέξουν” τη διαδικασία, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν επιλυθεί οι εκκρεμότητες που υφίστανται ακόμη για το Ελληνικό. Όσο για τις νέες άδεις για καζίνο σε Μύκονο, Σαντορίνη και Κρήτη δεν θα πρέπει να αναμένονται εξελίξεις εντός του 2018.
Τέλος, οι εξελίξεις για το Λουτράκι αναμένονται ταχείς καθώς μετά την επικύρωση της απόφαση για την υπαγωγή της επιχείρησης στις διατάξεις του Πτωχευτικού Νόμου (άρθρο 106) και την έγκριση του σχεδίου εξυγίανσης, ακολούθησε η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Τρίπολης με την οποία ο φόρος με τον οποίο συμμετέχει το δημόσιο στις εργασίες του (gaming tax) επανέρχεται στο 22%, από 37% που είναι σήμερα. Οι εξελίξεις αυτές ανοίγουν το δρόμο για την είσοδο νέου στρατηγικού επενδυτή στην Club Hotel Loutraki, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι οι συζητήσεις βρίσκονται στην τελική ευθεία.